Španija je po mnogima jedna od najljepših zemalja svijeta i jedna od onih u kojoj mnogi sebe vide kako provode tu godine života. Pored te prirodne ljepote, sjajne kinematografije, ono što je još proslavilo ovu državu jesu sportisti.
Braća Gasol, Huan Karlos Navaro, Fernando Alonso, Alberto Kontador, Rafael Nadal, Karlos Alkaraz, Mark Markez su samo neki od sportista koji su idoli mnogima širom svijeta. Naravno pored svih njih zna se da su najpoznatiji fudbaleri i da je dovoljno reći da su prije jednu deceniju imali možda i najbolju generaciju u istoriji ovog sporta koja je dvaput u nizu bila prvak Evrope, a tome je dodala i titulu prvaka svijeta.
Ipak nisu uvijek imali tako sjajne rezultate, a glavna prekretnica su bile Olimpijske igre u Barseloni 1992. godine. Tada su u posljednjem krugu izbora za domaćinstvo trijumfovali ispred Pariza, Brizbejna i Beograda, za kog vlada mišljenje da je bio blizu dobijanja organizacije, po glasovima to nije tako izgledalo.
Do tih Igara su imali ukupno 26 olimpijskih medalja, a onda su u srcu Katalonije osvojili 22 odličja. Taj grad koji je svojim građevinama oblikovao Antoni Gaudi, je oduvijek bio ono što jednim dijelom vrši veliku podijelu Španije. “Mes que un club” ili u prevodu “Više od kluba” je glavni slogan Barselone, fudbalskog kluba koji je glavni konkurent Real Madridu. Toliko je istorije, sukoba smješteno u te susrete klubova da je potpuno jasno zbog čega ne vlada velika ljubav između navijača tih ekipa.
Za vrijeme Franka Kataloncima je bilo zabranjeno da govore svojim jezikom, da ističu svoje zastave i jedino mjesto gdje su se mogli osjećati Kataloncima je bio “Nou Kamp”. Zato je za njih Barselona više od kluba, a baš u periodu Igara kreće veliki uspon tog kluba, o čijoj veličini danas i nije potrebno govoriti, jer dovoljno je da prošetate ulicama bilo kog dijela svijeta i vidjećete da neko nosi dres tog kluba.
Ta netrpeljivost s ostatkom Španije, tačnije s Madridom je bila velika i na neki način vlasti su baš tokom tih Igara vidjele šta je moć sporta. I kada su Fredi Merkjuri i Monserat Kabalje na otvaranju pjevali “Barselona” država je ujedinjeno navijala za sportiste koji ih predstavljaju.
Ova država je bogata svojom različitošću, od Baskije, preko Andaluzije, Valensije i svaka ta regija ima neku svoju specifičnost, nešto zbog čega vas prosto ostavi bez teksta i bar na kratko razmislite da tu ostanete do kraja života. Ono što je zajedničko za gotovo sve te regije jesu borbe s bikovima. Održavaju se vijekovima, bile su zabranjene u muslimanskoj Španiji i zato su postale simbol hrišćanskog otpora. Kasnije su borbe zabranjivali različiti hrišćanski kraljevi koji su ih smatrali neprikladnim za aristokrate, zbog čega su postale veoma popularne među radničkom klasom.
Matadori su bili nacionalni heroji i te koride su prosto Špancima u krvi. Ipak u posljednje vrijeme se održavaju sve manje, jer mlađe generacije nisu veliki ljubitelji borbi, u mnogim regijama su i zabranjene, a koliko su u jednom trenutku bile popularne najbolje govori podatak da postoji preko 1700 arena.
Baš te borbe s bikovima su na neki način pokazale oko čega se svi oni koji žive u Španiji mogu ujediniti, pa su tako oko Olimpijskih igara u Barseloni 1992. godine krenuli da razmišljaju kako da razvijaju sport. Kao što smo već rekli do tih Igara osvojili su ukupno 26 medalja, a sada se redovno kreću oko brojke 20 s odličijma na najpopularnijem sportskom takmičenju.
A kako su do toga došli. Prvo su 1998. godine osnovali Association Del Deporte Espanol (ADESP) iliti Špansku sportsku organizaciju. To tijelo se bavi pravima sportista, sluša njihove zahtjeve i onda u njihovo ime komunicira s vlastima i traži bolje uslove. Španski sportisti su se tako organizovali i na neki način osigurali sebe da imaju nekog ko će ih predstavljati, a da to ne bude lično Ministarstvo sporta ili Olimpijski komitet, već organizacije isključivo sastavljena od njih samih.
I tu se misli na apsolutno sve sportove, a ne samo na one najpopularnije, te su jednako zastupljeni i fudbaleri i gimnastičarke. Baš ta različitost u Španiji dolazi iz toliko regija, jer je u svakoj neki drugi sport baš popularan i oni ne žele da se neko drugi osjeća zapostavljeno.
Uglavnom tih 90-ih koje su u svijetu služile za neku prekretnicu ka boljem, za razliku od naših prostora gdje smo se bavili nažalost veoma popularnim “sportom” mržnjom, u Španiji su postavljeni temelji za rezultate koje vidimo danas.
“Ima jedna država koja je prilično uspješna u košarci. Španija – vjerovatno ste čuli. Znate li šta je karakteristično za Španiju? Oni ne jedu svoju djecu. Oni pomažu svojoj djeci. Zbog toga njihova djeca ne idu u Albe, Partizane. Ne idu širom svijeta” – rekao je nedavno košarkaški trener Aleksandar Džikić i tako na sjajan način opisao odnos Španaca prema svojim sportistima.
Polako su gradili svoje rezultate, gledali su u čemu su veoma jaki, pa tako tu recimo spada i biciklizam, za koji mnogi kod nas smatraju da nije ozbiljan sport. U Španiji trenutno ima oko 3600 klubova i preko 75000 registrovanih biciklista. I gledaj čuda, prije te posljednje decenije 20. vijeka su imali tri pobjednika na Tur d’Fransu, a od tada do sada čak deset puta su njihovi biciklisti bili najbolji na najčuvenijoj biciklističkoj trci na svijetu.
Onda smo tokom prve decenije ovog vijeka veoma često imali priliku da slušamo “La Marca Real” zahvaljujući Fernandu Alonsu, Rafaelu Nadalu, pa su im se kroz koju godinu pridružili Mark Markez i Mireja Belmonte. Formula 1, tenis, MotoGP, plivanje, totalno različiti sportovi i svi su nacionalni heroji, svi su ujedinili ovu državu.
Ipak oni koji su najviše uradili na ujedinjenju jesu ekipni sportovi. Koliko je Španija uspješna govori i to da u odbojci nemaju dobre rezultate, ali su ipak uspjeli 2007. godine da postanu prvaci Evrope. Vaterpolisti u 21. vijeku imaju 11 medalja na velikim takmičenjima, a vaterpolistkinje su na posljednjih pet evropskih prvenstava tri put bile šampionke, te takođe imaju još šest medalja sa prvenstva svijeta i Olimpijskih igara od 2012. godine. U muškom rukometu baš dugo se sa nekog takmičenja nisu vratili bez medalje, a djevojke ne mogu pratiti baš taj ritam, ali imaju i one pozamašnu kolekciju odličja.
Većina je pratila prethodni Evrobasket kada su mimo svih očekivanja Španci s dosta izmješanim sastavom došli do zlata. Prije nešto više od 30 godina ponekad su znali da osvoje medalju na velikom takmičenju, a onda su doveli najbolje trenere u svoje klubove, prepisali su neke dobre stvari, najbolje košarkaše Evrope dovodili u svoju ligu i tako su Navaro, Gasol i ostali učili od Aleksandra Đorđevića, Dejana Bodiroge i ostalih velikana.
Malo po malo su gradili svoj tim i onda su postali najjača reprezentativna košarkaška sila na svijetu. Da, Amerikanci uvijek imaju najveće zvijezde, ali Španija je ta koja je aktuelni svjetski i evropski šampion.
Sada slijedi jedan prosto nevjerovatan podatak, a to je da su od 1999. godine na 11 takmičenja za najbolju selekciju Evrope osvojili deset medalja, a te 2005. godine u Beogradu su završili četvrti. Što znači od trenutka kada su složili prioritete, kada su odlučili kako stvari treba da se rade, dali su sve u ruke svojim najvećim talentima, nisu ih gušili sa strancima, već su u Real Madridu, Barseloni, Tau Keramici, Huventudu, Valensiji dobru minutažu dobijali baš mladi španski košarkaši i tako smo dobili Rudija Fernandeza, Serhija Ljulja, Serhija Rodrigeza, a da li treba bolji primjer od Rikija Rubija koji je sa 14 godina debitovao u ACB ligi.
Grijeh bi bio da ne spomenemo njihove košarkašice, koje se pomenute 1999. godine nisu plasirale na Evropsko prvenstvo, a onda samo dvaput na 12 šampionata nisu stigle do medalje, pritom triput su osvojile zlato. Laja Palau je dio te zlatne generacije i s nacionalnim timom je osvojila čak 12 medalja
Fudbal je tek posebna priča, tu svaki region ima svog idola, igrača koji je ponikao baš tu i proslavio se u nekom od lokalnih klubova. Najbolji primjer za to je Hoakin koji je dostigao skoro status sveca kod navijača Betisa. Real Madrid i Barselona spadaju u najpopularnije klubove svijeta, najveće fudbalske zvijezde su igrale te, najviše titula što se tiče evropskog fudbala su osvojili baš španski timovi. Dovoljno je samo reći Sevilja = Liga Evrope.
Tu je išlo malo teže da najtalentovani mladi španski igrači dobiju veliku priliku odmah kao u košarci, ali uz sve te velike igrače i trenere uspjeli su da stvore svjetsku silu i da pokažu da se i bez pravog napadača može do titule.
Kasiljas – Ramos, Pike, Pujol, Kapdevilja – Buskets, Alonso – Inijesta, Čavi, Pedro – Vilja su bili prvih 11 u velikom finalu Mundijala protiv Holandije, a sa klupe su još ušli Navas, Fabregas, Tores.
U fudalu će se vječito voditi rasprave ko su najbolji igrači svih vremena, a kada se vode rasprave o najboljoj reprezentaciji sigurno je da je ova selekcija Španije biti u samom vrhu.
Sada opet da se vratimo na ono glavno, većina ovih fudbalera je ponikla i igrala u Barseloni, ali su zajedno s rivalima iz Real Madrida napravili pravi stroj za uništavanje protivnika i donijeli su sreću Špancima širom svijeta. To je bio glavni cilj svih onih koji su krajem prošlog vijeka shvatili da sport ujedinjuje i da je to njegova najjača snaga, a pritom su uspjeli da mnoge mlade navuku na sport i potencijalno izvuku iz raznih problema. Dok su svi ovi ranije pomenuti sportisti osvajali medalje neko je poput Karlosa Alkaraza tek kretao u školu i maštao da bude poput njih, a sada taj momak može reći da je šampion Vimbldona.
Dobre stvari vuku jedna drugu i Alkaraz je najbolji primjer toga, sigurno je da svake godine sve više i više Španaca se počinje rekreativno baviti sportom, jer je to u modi, a pritom i doprinosi zdravlju. Talentovanih sportista ima dosta i na našim prostorima, oni vode velike bitke sa Špancima na terenima, s tim što ti Španci imaju početnu prednost sređenih uslova i pravih ljudi koji stoje iza njih. Nekada ne treba puno pametovati, samo treba prepisati od boljih, baš kao što su oni nekada prepisivali od nas.
Piše: Dejan Jovičić
